Mleko matki jest najlepszym pokarmem dla noworodków i niemowląt – to oczywiste. Ale okazuje się, że ma jeszcze wiele innych ważnych i ciekawych zastosowań. Konsultacja: Alina Małmyszko-Czapkowicz, lekarz rodzinny. Przez wiele lat kobiece mleko było przedmiotem licznych badań dietetyków i pediatrów. Analizowano jego skład pod kątem potrzeb żywieniowych małych dzieci i coraz bardziej przekonywano się, że jest to dla nich pokarm idealny. Ogromny wzrost zainteresowania naukowców tym wyjątkowo odżywczym płynem nastąpił wówczas, gdy odkryto w nim istnienie substancji przeciwzapalnych, antybakteryjnych a także komórek macierzystych. To rozpoczęło zupełnie nowy rozdział badań, a efektem tych prac jest co najmniej kilkanaście nowych, pozażywieniowych zastosowań kobiecego mleka. Przedstawiamy 5 najbardziej przydatnych młodej mamie. Kobiecy pokarm określany jest coraz częściej jako biologicznie czynna, żywa tkanka. Zawiera składniki odżywcze i energetyczne, takie jak tłuszcze, białka, cukry witaminy i składniki mineralne – w odpowiednich dla dziecka proporcjach, zmieniających się w miarę upływającego od porodu czasu. Ale okazuje się, że ma także wiele substancji o działaniu leczniczym. Najważniejsze z nich to: czynniki wzrostu, cytokiny, enzymy oraz substancje wpływające na układ immunologiczny – immunoglobuliny i laktoferynę. Karmienie piersią – fakty i mity cz. 1 Mleko matki – na co pomaga?1. Zapalenie spojówek u dzieci i ropiejące oczy2. Pielęgnacja pępowiny3. Pielęgnacja piersi mamy i blizny po cesarskim cięciu4. Katar u dziecka5. Sucha i podrażniona skóra maluszka Mleko matki – na co pomaga? Najczęściej kuracje z wykorzystaniem kobiecego pokarmu zalecane są kobietom po porodzie i ich dzieciom. Jest to bowiem najłatwiej dla nich dostępna substancja lecznicza, dzięki której można poradzić sobie z częstymi dolegliwościami pierwszego okresu po porodzie. Oto kilka przykładów. Pierwsze badania niemowlęcia 1. Zapalenie spojówek u dzieci i ropiejące oczy Od lat, w wielu krajach na świecie, gdy takie problemy przytrafiały się noworodkom, położne zalecały przecieranie okolic oczu dziecka wacikiem zamoczonym w mleku kobiecym lub wpuszczanie kropelki pokarmu do worka spojówkowego. Okazuje się, że takie działania mają naukowe uzasadnienie! Zwykle przyczyną tych problemów są bowiem bakterie Staphylococcus aureus lub Escherichia coli, z którymi maluch ma kontakt w czasie porodu lub zaraz po nim. Zaś mleko mamy w pierwszych dobach po porodzie (tzw. siara), zawiera liczne substancje o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym, które doskonale radzą sobie akurat z tymi drobnoustrojami. Zatem kuracja siarą to świetna naturalna alternatywa dla często stosowanych w takiej sytuacji kropli z antybiotykiem – skuteczna i bez skutków ubocznych. W późniejszym okresie laktacji, mleko kobiece zawiera znacznie mniej składników walczących z wymienionymi wyżej patogenami, jednak nadal może być stosowane jako terapia profilaktyczna, zabezpieczająca przed nawrotem problemów. Jak stosować mleko kobiece na zapalenie spojówek u dzieci? Gdy zauważysz zaczerwienienie spojówek lub powieki malucha skleja ropa, przed każdym karmieniem wpuszczaj mu do obu oczu (w okolicy nasady noska) po jednej kropelce pokarmu. Taką terapię stosuj przez kilka dni, aż stan spojówek się poprawi, potem zapobiegawczo wpuszczaj mleko jeden raz dziennie. Uwaga! Jeśli problem jednak po kilku dniach nie minie, skonsultuj się z pediatrą. Zawsze używaj mleka świeżo odciągniętego z piersi. do celów pielęgnacyjnych nie nadaje się pokarm długo przechowywany ani pasteryzowany (traci wówczas swoje właściwości). Najlepiej wyciśnij ręcznie kilka kropli i zbierz je z brodawki wacikiem lub za pomocą kupionej w aptece pipetki (po użyciu trzeba ją dokładnie przepłukać gorącą wodą). Niemowlę u okulisty: gdzie, kiedy i po co? 2. Pielęgnacja pępowiny Do lamusa odeszła stosowana przez lata metoda polegająca na przecieraniu kikuta pępowiny 70-proc. spirytusem. Teraz zaleca się raczej spryskiwanie oktenidyną lub (coraz częściej) jedynie przecieranie mlekiem mamy. Ma to związek z licznymi wynikami badań, w których wykazano, że siara ma działanie antyseptyczne oraz wspomagające leczenie ran na skórze. Gdy, dla celów naukowych, porównywano dotychczasowe metody pielęgnacji pępowiny z terapią zalecającą przecieranie tej okolicy mlekiem kobiecym okazało się, że ten drugi sposób jest nawet skuteczniejszy – czas do odpadnięcia pępowiny pielęgnowanej mlekiem matki był krótszy! Jak wzmocnić odporność noworodka? Mleko matki – jak pielęgnować nim pępowinę? Po dokładnym umyciu rąk, przecieraj pierścień wokół pępowiny oraz sam kikut wacikiem zamoczonym w swoim mleku. Zacznij kilka godzin po porodzie i kontynuuj przez kolejne dwa dni, co około osiem godzin (trzy razy dziennie). Potem możesz przecierać okolicę pępka po każdej kąpieli Uwaga! kikuta najlepiej nie moczyć, a jeśli tak się zdarzy, trzeba dokładnie osuszyć go przed założeniem pieluszki! Przez kolejnych kilka dni, aż do odpadnięcia pępowiny, obserwuj jednak wnikliwie to miejsce i jeśli pojawi się duże zaczerwienienie, obrzęk lub zacznie sączyć się jakaś wydzielina, skonsultuj się z położną lub pediatrą. Jak leczyć infekcje dróg moczowych u dzieci? 3. Pielęgnacja piersi mamy i blizny po cesarskim cięciu W poradniach laktacyjnych coraz częściej można usłyszeć radę, by smarować mlekiem swoje sutki i ich okolice. To zapobiega pękaniu brodawek, co bywa często przyczyną problemów z karmieniem. W przypadku porodu za pomocą cesarskiego cięcia można pielęgnować w ten sposób także ranę po tej operacji. Substancje zawarte w kobiecym mleku wspomagają bowiem gojenie się blizny. Zastój pokarmu w piersiach – jak sobie radzić? Mleko matki – jak pielęgnować piersi i bliznę? Po zakończeniu każdego karmienia dziecka (zwłaszcza w pierwszych dniach po porodzie), wyciśnij nieco mleka i posmaruj nim swoje brodawki. Wacikiem zwilżonym w mleku przecieraj też ranę po cesarskim cięciu, począwszy od drugiej doby po operacji. Blizna po cesarce – jaki ma wpływ na zdrowie? 4. Katar u dziecka W przypadku pojawienia się wydzieliny z noska np. w czasie przeziębienia, skutecznym lekiem ułatwiającym oddychanie jest pokarm mamy. Nawilża on śluzówkę nosa nawet skuteczniej niż niektóre preparaty z wodą morską, a do tego zawiera liczne przeciwciała, które pomagają w walce z infekcją oraz substancje bakteriobójcze i zmniejszające obrzęk błony śluzowej. Mleko matki na katar – jak stosować? 2-3 razy dziennie wpuść do noska dziecka po kropli pokarmu, uważając, by maluch się nie zakrztusił (noworodki oddychają wyłącznie przez nos) trzymaj główkę maluszka nieco wyżej niż tułów, aby płyn nie przedostał się do gardła, co może spowodować zakrztuszenie. Domowe sposoby na katar u dziecka 5. Sucha i podrażniona skóra maluszka Dzięki swoim nawilżającym właściwościom mleko mamy może złagodzić objawy przesuszonej skóry, a działanie przeciwzapalne sprawia, że taka terapia polecana jest nawet przy AZS czy pieluszkowym zapaleniu skóry. Zmniejsza ono nocny świąd, zapobiega nadkażeniom bakteryjnym i sprzyja gojeniu się odparzeń pod pieluszką. AZS – jakie kąpiele lecznicze stosować? Mleko matki – jak pielęgnować suchą skórę dziecka? Po każdym karmieniu maluszka, wyciśnij kilka kropli pokarmu i smaruj nim zmienione chorobowo miejsca. Pozostaw chwilę do wysuszenia. Możesz także dodać około 50-100 ml swojego mleka do kąpieli niemowlęcia – nie używaj wówczas żadnych środków myjących (wcześniej możesz przetrzeć ciało dziecka namydlonym gazikiem) i nie wycieraj zbyt energicznie skóry malucha po wyjęciu go z wody – osusz ją jedynie przykładając lekko ręcznik. Jak leczyć atopowe zapalenie skóry u dzieci? Źródła: Magdalena Maria Piskorska-Jasiulewicz, Małgorzata Witkowska-Zimny “Pozażywieniowe możliwości wykorzystania mleka kobiecego”, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej Magdalena Maria Piskorska-Jasiulewicz, Małgorzata Witkowska-Zimny “Mleko kobiece jako naturalny produkt leczniczy”

Karmienie piersią dla świeżo upieczonej mamy jest jedną z najnaturalniejszych, ale i często jedną z najtrudniejszych rzeczy. Wiadome jest, że naturalne karmienie mlekiem matki jest najlepszym rozwiązaniem dla noworodka, również dla wcześniaka. W ten sposób oprócz podstawowych składników pokarmowych dostarczane są także składniki immunologiczne, modulujące układ odpornościowy noworodka i niemowlaka. Dziecko dostaje wraz z mlekiem matki wytworzone przez nią przeciwciała, dające odporność na bakterie i wirusy, łatwo wchłanialne postaci żelaza czy wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Według statystyk dzieci karmione piersią zdecydowanie rzadziej chorują i rzadziej są hospitalizowane. W życiu dorosłym mniejsze jest u nich ryzyko astmy, cukrzycy i otyłości (1,2,3,5). Rodzaje mleka Podczas laktacji można wyróżnić kilka rodzajów mleka: przedporodowe, siarę, mleko przejściowe i dojrzałe. Mleko przedporodowe produkowane jest już na początku ciąży, od około 16 tygodnia. Może wydzielać się w postaci żółtawych kropelek. Siara produkowana jest w ciągu kilku dni po porodzie. W porównaniu z mlekiem dojrzałym zawiera mniej tłuszczu a więcej laktozy, sodu, potasu, białka, witamin A, D, E i K, minerałów, laktoferryny, przeciwciał. Siara ułatwia oczyszczenie jelit noworodka oraz usprawnia ich rozwój. Mleko przejściowe produkowane jest do dwóch tygodni po porodzie. Zawiera mniej przeciwciał, białka i witamin A, D, E, K, więcej natomiast tłuszczu i witamin rozpuszczalnych w wodzie (3). © Jozef Polc / 123RF Mleko dojrzałe Mleko dojrzałe wytwarzane jest od około 21 dnia laktacji. W około 87% składa się z wody, dlatego kobieta karmiąca musi pamiętać o dobrym nawodnieniu. Na drugim miejscu pod względem zawartości występuje tłuszcz (około 6%), przede wszystkim są to triacyloglicerole, fosfolipidy, kwasy tłuszczowe. Białka wynoszą około 0,9% zawartości, a wśród nich można wyróżnić kazeinę, albuminę, przeciwciała, laktoferrynę, glikoproteiny, lizozym. Głównym cukrem mlecznym produkowanym podczas laktacji jest laktoza, śladowe ilości glukozy i galaktozy. Sacharydy obecne w mleku kobiecym wspomagają kolonizację jelit dziecka przez Lactobacillus bifidus, przez co rozwija się prawidłowa mikrobiota jelit. Mleko kobiece zawiera szereg mikro i makroelementów, witamin, hormonów oraz enzymów, dzięki czemu poszczególne składniki pokarmu wspomagają rozwój dziecka (3). Wytwarzanie mleka przez gruczoły mleczne kobiety jest zmienne (650 ml – 850 ml), zarówno w ciągu całego okresu karmienia piersią, jak i rytmu doby. Największe ilości produkowane są w drugim miesiącu karmienia piersią. Zmienny jest również skład jakościowy, który jest odzwierciedleniem potrzeb pokarmowych dziecka i jest dla nich optymalny. dziecka (3). Wytwarzanie mleka przez gruczoły mleczne kobiety jest zmienne (650 ml – 850 ml), zarówno w ciągu całego okresu karmienia piersią, jak i rytmu doby. Największe ilości produkowane są w drugim miesiącu karmienia piersią. Zmienny jest również skład jakościowy, który jest odzwierciedleniem potrzeb pokarmowych dziecka i jest dla nich optymalny. Co oznacza laktacja dla matki? © Tatyana Tomsickova / 123RF Laktacja jest także wyzwaniem dla organizmu pod względem energetycznym, bowiem w ciągu pierwszego półrocza na wytworzenie pokarmu potrzeba nawet 700 kcal, później około 400 kcal. W celu zapewnienia najlepszego pokarmu, zawierającego odpowiednie ilości mikro i makroelementów, kobieta powinna odżywiać się w sposób racjonalny i urozmaicony oraz pamiętać o niezbędnej suplementacji i piciu odpowiedniej ilości płynów (2,4,5). Zalecana suplementacja podczas laktacji: Witamina D: 1500-2000IU/ dzień Kwasy DHA: 200mg/ dzień, lub w przypadku diety ubogiej w ryby 400-600 mg/dzień Żelazo: 20 mg/dzień Jod: 200 µg/ dzień (4). W sytuacji złego odżywiania kobiety najpierw zmniejsza się ilość produkowanego pokarmu oraz zmniejsza zawartości tłuszczu. Pozostały skład jakościowy pozostaje bez zmian, ponieważ laktacja dla organizmu jest ważniejsza niż szlaki metaboliczne w organizmie kobiety. Dopiero w sytuacji gdy zapasy witamin i soli mineralnych u matki będą na wyczerpaniu, zmniejszy się ich zawartość w produkowanym mleku. Karmienie piersią nowo narodzonego dziecka nie zawsze jest możliwe. Wówczas do karmienia używane są preparaty mlekozastępcze i mleko modyfikowane, a ich wybór zawsze powinien być konsultowany z neonatologiem lub pediatrą (1,2). Piśmiennictwo: Breastfeeding. A Position Paper by the Polish Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition; Szajewska H., Horvath A., Rybak A., Piotr Socha P., Standardy Medyczne/Pediatria 2016 T. 13 E, Bakalczuk G, Padała O, Orzeł A, Putowski M, Piróg M, Podgórniak M, Wdowiak E, Wdowiak A.; Wiedza w zakresie karmienia piersią wśród kobiet po porodzie. Med Og Nauk Zdr. 2016; 22(3): 260–263. doi: Florea M.; Laktacja i karmienie piersią; Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 7, zeszyt 3, 165-170, 2014. Makowska-Donajska M., Hirnle L.; Suplementacja witamin i składników mineralnych podczas laktacji; Pielęgniarstwo XXI wieku 2018; Młodawska M., Młodawski J., Pazera G., Rokita W.; Breast is the best — czyli co każdy ginekolog o karmieniu piersią wiedzieć powinien; Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2019;4(1):23-33. Zapisz się na newsletter! Chcę otrzymywać od na podany przeze mnie adres e-mail informacje (w tym marketingowe i handlowe) dotyczące serwisu, a także innych podmiotów współpracujących z portalem zgodnie z Polityką Prywatności - Anita JamorskaMagister biologii, biotechnologii, dyplomowany dietetyk. Uczestniczka licznych szkoleń na temat żywienia w chorobach tarczycy oraz diety w sporcie. Prywatnie pasjonatka gotowania i zdrowych słodkości.

mleko matki na katar forum